Een organisatieopstelling laat de dynamiek zien van relaties, gevoelens, emoties, onuitgesproken meningen en ongeziene kansen die achter de organisatie schuil gaan en geeft inzicht in de gevolgen van een beslissing.
Zo kunnen bijvoorbeeld de oude en de nieuwe bedrijfsstrategie worden opgesteld om positieve en negatieve reacties van klanten waar te nemen. Als een bedrijfsonderdeel onvoldoende presteert, kan de opstelling de dynamiek en achtergrond hiervan zichtbaar maken, zodat passende veranderingen in de organisatie kunnen worden doorgevoerd.
Aanpak
Met de begeleider van de opstelling wordt de vraag geformuleerd waarop antwoord moet worden verkregen. Vragen kunnen zijn: Waarom lopen mijn gesprekken niet zoals ik dat zou willen? Waarom doet de organisatie niet wat ik nu echt wil? Waarom krijg ik vaak in vergaderingen ruzie? Waarom word ik bij mijn manager nerveus? Waarom loopt die afdeling nog steeds niet? Waarom ben ik altijd bang om te falen? De lijst is onuitputtelijk.
Met de vraag begint de opstelling. De opstelling zelf bestaat uit een aantal personen, de vraagsteller, een begeleider en één of meerdere representanten. De representanten worden intuïtief door de vraagsteller gekozen en in de ruimte geplaatst. Zij representeren dan bijvoorbeeld een manager, een medewerker of klant en ervaren de emoties en gevoelens van die betreffende persoon. Tussen de representanten ontvouwt zich een beweging waardoor je inzicht krijgt in de dynamiek van relaties, gevoelens en emoties in het organisatiesysteem en in de achtergrond van het onderliggende probleem.
Representanten zijn willekeurige mensen die aan de opstelling deelnemen. Zij worden in overleg door ons of de organisatie verzorgd. Vooraf hebben zij geen kennis van de persoon of omstandigheden die zij representeren. Dit geeft de zekerheid dat de representanten uitsluitend de zuivere authentieke gevoelens van de gerepresenteerde personen en omstandigheden laten zien.
Verandering
Met een organisatieopstelling krijg je naast inzicht ook verandering in het organisatiesysteem.
Verandering ontstaat al door het organisatiesysteem op te stellen. Daarnaast is een veel gebruikte methode om veranderingen in het organisatiesysteem te bewerkstelligen, het uitspreken van zogenaamde ‘oplossende zinnen’. Als iemand of een afdeling bijvoorbeeld verstrengelt zit tussen eisen die een dilemma vormen, kan de betreffende representant dit uitspreken. Dit inzicht geeft verandering bij medewerkers en leiding om er soepel mee om te gaan waardoor onnodige spanning vermindert.
Een ander voorbeeld is dat, als iemand zich niet op de juiste plek in de organisatie bevindt de representant dit zal aangeven. In de opstelling zal een plaats worden gezocht die bij de persoon aansluit waardoor zijn of haar effectiviteit zonder extra inspanning wordt vergroot.